- hanefi çelik
AYDINLATMA
Aydınlatma Nedir? Bir cismi görebilmemiz için o cisimden gözümüze ışık yansımalıdır. Bu yüzden ışıksız ortamlarda göremiyoruz. Bir ortamın veya o ortamdaki cisimlerin görülmesini sağlamak amacıyla yine bu ortama ve bu ortamdaki cisimlere doğal veya suni yollarla ışık uygulamaya aydınlatma denir.
Aydınlatma Nedir? Bir cismi görebilmemiz için o cisimden gözümüze ışık yansımalıdır. Bu yüzden ışıksız ortamlarda göremiyoruz. Bir ortamın veya o ortamdaki cisimlerin görülmesini sağlamak amacıyla yine bu ortama ve bu ortamdaki cisimlere doğal veya suni yollarla ışık uygulamaya aydınlatma denir. Tarihten günümüze aydınlatma insanoğlunun en büyük ihtiyaçlarından biri olmuştur. İnsanlar bu ihtiyacı gidermek üzere çeşitli icatlar geliştirmiştir. Modern teknoloji ile bu alanda üst düzey yeniliklere imza atılmış ve aydınlatmanın kullanılabileceği yeni alanlar ortaya çıkmıştır. Aydınlatmada en çok ses getiren icat günümüzde yaygın olan elektrik enerjisi ile başlangıç sayılan akkor ampullerdir. Fakat akkor ampuller çok sayıda eksik yönleriyle beraber gelmiştir. Bu lambaların çok fazla elektrik harcaması ve elektriğin çok küçük bir bölümünü ışığa geri kalanını ısıya çevirerek küresel ısınmaya sebebiyet vermeleri en büyük dezavantajlarıdır. Bir diğer dezavantajları ise hassas olmalarıdır. Küçük bir darbeyle kesilebilir veya kırılabilirler. Şebeke elektrik hatlarında sıkça rastlanan ani voltaj değişimlerinden de kolay etkilenirler. Gerek çevreye zararları gerekse yüksek enerji tüketimleri sebebiyle günümüzde başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede üretilmeleri ve kullanılmaları yasaklanmıştır. Nasıl ortaya çıktı? Akkor ampullerin eksiklikler insanları yeni arayışlara sürüklemiştir. Böylece birçok yeni aydınlatma elemanı ortaya çıkmıştır. Bu elemanlardan biri olan yüksek basınçlı cıva buharlı lambalar genellikle sokaklar, parklar, bahçeler gibi açık alanların aydınlatılmasında kullanılmaktadırlar. Nispeten az enerji tüketen cıvalı lambaların aydınlatma kapasiteleri de çok yüksektir. Uzun ömürlü olmaları da bu lambaların avantajlarındandır. Cıvalı lambalar bazı alanlarda akkor lambalara göre daha üstün olsalar da birçok açıdan eksik sayılabilirler. Çevreye verdikleri zarar en büyük dezavantajlarıdır. Cıva çevre kirletici bir etkiye sahiptir. Kullanım dışı kalan cıvalı lambalar kırıldığında içindeki cıva buharı havaya, suya ve toprağa karışır. 1956 yılında Japonya’daki Minamata Körfezi’nde yaşanan cıva zehirlenmesi Japonya’da Hiroşima’ya atılan atom bombasından sonraki en büyük felaket olarak kabul edilir. Bu etkileri sebebiyle cıvalı lambalar, doğaya cıva salınımını azaltmak üzere birçok ülkede yasaklanmıştır. Akkor ampullerden sonra icat edilen bir diğer aydınlatma elemanı ise floresan lambadır. Bu lambalar düşük enerji tüketimleri ve beyaz ışık sağlamaları ile ön plana çıkarlar. Fakat kolay kırılır ve bozulur olmaları, zamanla kararmaları, kullanıldıkça verimlerinin düşmesi bu lambaları birçok alanda kullanışsız kılmaktadır. Günümüzde kullanımı yaygın olan Ve tasarruflu lamba olarak bilinen kompakt floresan lambalar ise biraz daha az enerji tüketmelerinin dışında hemen hemen floresanlarla aynı özelliklere sahiptirler. Aydınlatma teknolojisinde gelinen son nokta ise LED aydınlatma armatürleridir. LED’ler ideal sayılabilecek bir aydınlatma sunarlar. Akla gelebilecek her çeşit aydınlatma çözümlerinde kullanılabilecek bu lambalar neredeyse kusursuzdurlar. LED armatürler biraz pahalıdırlar fakat diğer özellikleri bu durumu telafi etmektedir.